Bambanci tsakin sauye-sauye na "Shahadar Sayyada Fatima (S)"

Haƙiƙa matsalar shahada Faɗima (S) tana daga cikin abubuwa masu muhimmanci da aka yarda da su a Shi’a, sabo da  ƴan Shi’a sunyi imani cewa Faɗima ba haka kawai ta rasuba.kaima ta rasu ne sakamakun duka da mari hadda karyamata ƙirji da sawa ta yi ɓarin da wasu daga cikin sahabban Annabi tsira da aminci su tabbata a gare shi suka yi  mata,sabo da haka ta yi shahada.sa ɓanin wanna ra’ayin da ya gabata su Ahlussunnna suntafi kan cewa ita Faɗima ta rasu ne irin mutuwa ta  ɗabi’a ko kuma sakamakon wata rashin lafiya da tasameta sakamakon rasuwar mahaaifinta[1] matsalar shahadar Faɗima A S tana daga cikin matsalar da akayi sa ɓani tsakanin Shi’a da sunna.[2]

Haƙiƙa ƴan shi’a suna da wani lokaci na zaman makoki mai suna Ayyami Fa ɗimiya,sabo da yin zaman makoki kan Faɗima amincin Allah ya tabbata a gareta[3] kuma akwai sa ɓanin ka tarin shaahadarta idan aka anbaci kwana arba’in bayan wafati mahaifinta tsira da aminci su tabbata a gareshi da iayalan gidan shi da kuma kwana saba’i da biyar bayan wafatin shi,abin mufi 13 ga watan Jimada Ula[5] sai kwana 95[6] wanda ya yi daidai da 3 ga Jimada Akir[7] wanna maganar ta garshe ita magana mafi inganci a gun  ƴan Shi’a.[8]

ƴan Shi’a a garuruwa daban-daban suna yi zaman makoki sabo da tinawa da ranar shahadar Faɗima A S kamar yadda yake a Iran ranar uku ga watan Jimada Akir[9] rana ce ta hutu a gwamnatance sabo da tinawa da ranar shahadarta.[10] kasantuwar  ƴan shi’a sunyi imani kan cewa kalifa Umar shi ne wanda ya yi sanadiyar shahadar Faɗima A S,to suna yin maganganu a gurin zaman makokin tinawa da ita wa ɗan da suke zargi Umar.[11] kai harma abin ya kai ga wasu  ƴan shi’a suna farin cikin a ranar tara ga wata Rabi’u Auwal sabo da rana ce da aka kashe kalifa Umar bisa dogaro da wata ruwaya,kai akwaima wa ɗanda suka  ɗauketa ranar sallah,da sunan ranar sallahr Faɗima Azzahara aminci ya tabbata a gareta.[12]

Asalin sa ɓani kan shahadar Faɗima aminci ya tabbata a gareta yana komawa ne sakamakon ita Faɗima ta yi wafati ne bayan rasuwar manzan tsara da aminci su tabbata a gareshi Allah da kwanaki ka ɗan,kuma wanna lokacin mutane suna tajayayya kan kalifancin Annabi,sakamakon mutane sun rabu biyu wasu daga cikin Almuhajirun da Ansar sun yiwa kalifa Abubakar bai’a a gurin taransu wato Saƙifatu Bani Sa’ida,amma wasu daga cikin sahabbai sun ƙiyarda suyiwa Abubakar bai’a,sabo da sunsa cewa Manzon Allah  ya yi wasulci cewa Imam Ali shi ne kalifan shi a bayan shi, kuma hakan ne yasa Abubakar ya umarci Umar da wasu mutne cewa su garzayaa zuwa gidan  Imam Ali domin su kar ɓi bai’a daga gareshi,a nannefa Abubakar yace zasu ƙona gidan  Imam Ali da duk wanda yake cikin indai basuyi bai’a ba.[20] to ana haka ne Faɗima tana kafa hujja kan cewa gonar Fadak tasuce amma wasu daga cikin masu yiwa Abubakar aiki suka kwaceta,to ana hakka ne sai Faɗima taha ɗu da Abubakar sai tanemi da ya daunata da gonarta ta Fadak [21] To bayan yahanata wanna gonar,sai ta yi wata hu ɗuba a masallacin Annabi tsara da aminci su tabbata a gareshi.[22]

Bisa wasu ruwayoyi dayawa suna nuna cewa ita Faɗima anbinneta ne da dare[27] malami mai bincike a ƙarni na 15 hajira shiek Yusifi Alƙarawi yace Faɗima itace ta yi wasici da abinneta cikin dare[28] yazo a cikin ruwayoyi da yawa[29] cewa Faɗima bataso wa ɗan da suka zalincita su halarci jana’izarta ba.

A cikin littafan Alhujum [farmaki] wanda Abduzzahara ya rubuta akwai ruwaya  ɗari biyu da sitttin da kuma abin da tarihi ya kawo ta hanyar masu kawo da naƙalto da ruwaya kimanin mutum  ɗari da hamsin 150 kuma dukkansu marubuta kuma  ƴan shi’a,kuma kowaca ruwaya tana magana kan wani dalili daga cikin dalilai na shahadar Faɗima Azzahara A S, kamar harin da su Umar sukakai gidanta,zubar mata da ciki,marinta da kayi da kuma dukanta da bulala,[35] littafin da marubuta na shi’a suka dogara da shi akn wani magana shi littafi na Salim  ɗan ƙais wanda ya rasu a shekara ta casa’in 90 bayan hijira[36] bisa abin da sheik  ɗusi ya rasu a shekara ta 460 hihira ya kawo a cikin littafin Talkisu Shafi yace babu wani sa ɓani a tsakanin  ƴan shi’a kan cewa shi Umar ya daki cikin Fa ɗima sanadiyar hakane cikinta  ya zobe.[37] kuma  ƴan shi’a sun kawo ruwayoyi da dama kan wanna al’amari.[38]

Daga cikin tambayoyi da rashin fahimta a matsalar shahadar Fatima A S shi cewa abin da yanzu kan wanna matsala a ltatafan ahlussuna na tarihi da hadisi kawai barazanar ƙona gida ce,amma babu batun cewa ankƙona gidan,[55]amma duk da haka marubuta sun rubata litatafai da yawa bisa dogaro kan wasu litatafai da yawa sun tabbatar cewa lalle ankai hari gidan Faɗima A S.daga cikin litatafan da aka rubuta akwai littafi mai suna kai hari gidan Faɗima.[56] da littafin ƙona gidan Faɗima,kuma wasu daga cikin litatafai sunyi nuni ƙarara kan cewa an daki Faɗima A S kuma k=wani ya shiga gidanta ya zubarmata da ciki[58] Kungiyar marubuta da masu bincike ta Ahlus-Sunnah sun yi shakkun sahihancin isar da sako ga wadannan rahotanni na tarihi,[59] amma wani lokacin matsalarsu ba ta bangaren Sindi ba, misali, Al-Madheesh, marubuciyar Sunna, a cikin littafin Fatima Bint Al-Nabi a matsayin martani ga abubuwan da suka faru na harin da kuma batun faduwar, ya jefar da littafin tarihi ba a la’akari da cewa marubucin Rafidi ne kuma littafinsa ba shi da wata kima ta fuskar kimiyya. ,[60 Ya siffanta abin da Ibn Abd Rabbuh ya ruwaito a cikin littafin Al-Aƙd Al-Farid – wanda ba shi da isnadi – a matsayin abin kyama kuma ya ce Ibn Abd Rabbo yana iya zama dan shi’a, kuma dole ne a binciki akidarsa[61]. abin da ya zo a cikin littafin Al-Imama da Al-Siyasiya a kan cewa ba Ibn ƙutaybah Al-Dinawari ba ne mawallafinsa [62] don inkarin dogaro da maganar Imam Ali (a.s). Har ma Mudheesh ya musanta rubuta littafin Nahj al-Balagha ga Imam Ali[63] amincin Allah ya tabbata a gare shi.duk da haka wasu marubuta na ahlussunan da  kuma ruwayoyi da da yawa wa ɗanda aka rawaito kan barazanar ƙona gidan  Imam Ali A S,su marubuta basa kore baranar da akayiwa  Imam Ali cewa zasu ƙona gidan shi,kuma kazalika basa kire cincirindan da akayi a ƙafar gidan  Imam da Faɗima A S,[64]

Daga cikin dalilan da wa ɗanda suka sa ɓawa yan Shi’a sukayi ruƙi da shi, shi ne cewa su kan su  wasu daga cikin litatafan  ƴan Shi’a sun fa ɗi cewa Fa ɗima Azzahara ta yi wafati ne ba shahada ba, wasu marubuta na Shi’a sun yi musu raddi cewa yin wafati a luga wati a yare yana da ma’ana mai fa ɗi, ma’anar wafati ta ƙunshi mutuwa irin ta gama gari da kuma mutuwa ta sanadiyar wani abu,kamar wani  yabawa wani guba,kamar yadda hakan yazo cikin maƙalar wafatin ko kuma shahadar Fa ɗima Azzahara,kazalika litatafai na tarihi na Ahlussuna sun yi anfani da kalmar wafati a kan Umar da Usman a lokacin da su ankashesu ne [65] hakanan A ɗ ɗabarasi ya kawo a cikin  ɗaya daga maganganun shi  ya yin da yake magana kan shahadar [[Imam Husaini (A.S)]].[.66]  

Malamin aƙida nan  ɗan shi’a Sayyid Murtada wanda ya rasu a shekara ta 436 hijira  ya yin da yake raddi kan abin da wasu daga cikin marubuta  ƴan sunna sukace,yace gudun mawar da  Imam Ali A S ya kasance yana bawa kalifa Abubakar da Umar da Usman bazai yiyu ba ace kawai sabo da hakan ace yana goyan bayansu ba,sabo da nusar da mutum da kuma fa ɗakar da shi kan kuskure kan hukunce hukunce da kuma kare musulinci wajibi ne kan wana malami[71] Marubucin littafin nan “Dangantakar Siyasar Sayyidina Ali (a.s) da Khalifofi” (Dangatakar Siyasar Imam Ali (a.s) da Khalifofi) ya kuma tattauna matakai 107 na Imam Ali a.s shawarwarin da ya bawa halifofi,kuma a ƙarshe ya kai ga natija da sakamako cewa wanna shawarwarin basa nuna cewa  Imam Ali A S yana tare da su halifofin, Shawarar tasu ba ta kasance ta musamman ga Imam ba, a’a, suna cikin tarukan tarukan tarukan tarukan ne da majalissu na gama-gari da kuma lokacin da jama’a suka tambaye su, ba wai halifofi ne suka nada Ali (a.s) a matsayin waziri kuma mai ba su shawara ba. A’a  Imam Ali ya kuma ne a fagen siyasance yana aikin noma da haƙar rijiyoyi, kuma idan halifofi suka tuntubi Imam Ali (a.s) don haka babu wata hanya da za ta magance matsalolin da ke tattare da su[72].